-
1 вздуть
I сов.( что)1) [өреп] очыру, [өреп] очырып жибәрү; [өреп] күтәрү2) безл. ( сильно увеличить в объёме) күптерү, кабарту3) перен.; разг. артык күтәрү; күпертү4) прост. ( зажечь) кабызу, кабындыру, кабызып (кабындырып) жибәрүII сов.; прост.( кого) (побить) тукмау, пешерү, кирәген бирү, кыйнап ташлау -
2 завысить
сов.( что) чамадан тыш күтәрү, артык күтәрү -
3 перебрать
сов.1) ( что) санлау, берәмтекләп карап чыгу2) перен. ( кого-что) искә төшерү, хәтерләп чыгу, берәм-берәм күз алдына китерү3) ( что), полигр. [таратып] яңадан җыю4) ( что-чего) (взять лишнее) артык алу, кирәгеннән тыш алу -
4 злоупотребить
-
5 перегрузить
сов.1) ( кого-что) күчереп төяү, бушатып төяү2) ( что) (йөкне) артык төяү, чамадан тыш күп [йөк] төяү3) перен. ( кого-что) (работой) чамадан артык эш йөкләү, чиктән тыш күп эш йөкләү -
6 перегрузиться
сов.1) әйберләрне ( бер транспорттан икенчесенә) күчереп төяү2) ( нагрузиться сверх меры) йөкне артык күп алу, үз өстеңә артык күп эш алу -
7 пичкать
несов.; разг.( кого-что чем)1) көчләп (ирексезләп) ашату, кирәгеннән артык ашату, тыгындыру2) перен. юк-бар нәрсә белән баш[ын] катыру -
8 раз-
(разо-; разъ-; рас-) бу приставка белән ясалган фигыльләр татар теленә нигездә тезмә фигыльләр белән тәрҗемә ителә, приставканың мәгънәсе түбәндәге чаралар ярдәмендә бирелә1) "таралу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә2) "бетерү" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә3) "кую" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә4) "ташлау" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә5) "чыгару" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә6) "чыгу" дигән дәрәҗә фигыле ярдәмендә7) "артык", ''бик каты" кебек рәвешләр ярдәмендә8) "ачык", "бик яхшы" шикелле рәвешләр ярдәмендә -
9 обузить
-
10 переносить
I сов.1) ( кого-что) ташып (күчереп) бетерү2) ( кого-что), разг. артык йөртү ( баланы карында)II несов.; см. перенести -
11 сентиментальный
-ая; -ое1) лит. сентименталь, сентиментализм принципларына нигезләнгән2) ( слащавый) сентименталь, хисләрне (күңелне) нечкәртә торган, артык төче3) хискә бик тиз бирелүчән, әсәрләнүчән -
12 смирительный
-ая; -оесмирительная рубашка — юашландыру күлмәге (акылсызлар йортында, артык котырынган юләрләрне тынычландыру өчен, махсус кием)
-
13 ультра-
кушма сүзләрнең беренче кисәге, татар теленә "үтә", "артык", "чиктән ашкан" кебек сүзләр белән тәрҗемә ителә
См. также в других словарях:
социологизм — 1. Иҗтимагый күренешләрне социология тәгълимәте нигезендә аңлау аңлату 2. Чынбарлыкның төрле формалары үзенчәлеген исәпкә алмыйча, күренешләрне артык гадиләштереп аңлау аңлату … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шашу — 1. Хисләрнең ташуы, кайгы яки шатлыктан нишләргә белмәү, нормаль хәлдән, чиктән ашу. рәв. ШАШЫП – Ярсып, ташкын хис белән, чын күңелдән 2. Артык котырыну, нишләгәнен белмәү дәрәҗәсендә ярсу. Башкаларга мөнәсәбәт мәсьәләсендә киртәдән чыгу, үзенә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шашыну — 1. Хисләрнең ташуы, кайгы яки шатлыктан нишләргә белмәү, нормаль хәлдән, чиктән ашу. рәв. ШАШЫП – Ярсып, ташкын хис белән, чын күңелдән 2. Артык котырыну, нишләгәнен белмәү дәрәҗәсендә ярсу. Башкаларга мөнәсәбәт мәсьәләсендә киртәдән чыгу, үзенә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыен — I. 1. Нин. б. мәсьәләне хәл итү өчен җыйналган җәмәгать җыелышы. Митинг ... җыенда да чыгып сөйләгән ди 2. диал. Элек: бер төркем авылларда гадәттә сабан эшләре беткәч үткәрелә торган бәйрәм, ул һәр төркем авылда берәр атна булып, айдан артык… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
балласт — 1. Көймәләрнең яки очкычларның тотрыклылыгын арттыру өчен төялгән махсус авырлык. күч. Кирәксез, файдасыз яки артык йөк, мал; артык кешеләр 2. Тимер юл түшәмәсе, өстенә шпаллар тезәр өчен тигезләп өелгән ком һәм чуерташ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аеру — 1. Бөтенне яки тоташ нәрсәне ике яки берничә кисәккә, өлешкә бүлү, ике яки берничә итү 2. Ике яки берничә нәрсә арасында чик булдыру; әйберләрне бүлеп кую. Төркем булып бергә торган әйберләр яки кешеләр арасыннан юл яру, як якка тайпылдырып, ачык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басым — I. 1. Аяк басу, адым. 2. Нәрсәгә дә булса басу (II,11,12) хәрәкәте яки күренеше. Басым, басу аркасында барлыкка килгән уем 3. Өслеккә юнәлтелгән механик тәэсир (мәс. авырлык) көче 4. Этәреш, кысу. Көчле кысрыклау 5. күч. Көч белән, көчләп тәэсир… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
метафизика — 1. Диалектикага капма каршы буларак, күренешләрне бер берсенә бәйсез, каршылыксыз, үсеш үзгәрешсез, хәрәкәтсез дип карый торган танып белү методы 2. Идеалистик философиядә: философиянең тәҗрибә ителә алмый торган (алла, рух, ихтыяр иреге һ. б.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
порнография — Җенси мөнәсәбәтләр белән бәйле нәрсәләрне, эшләрне сүрәтләүдә әдәпсезлек, кирәгеннән артык оятсызлык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чистарту — 1. Нәр. б. тузаннан, пычрактан һ. б. ш. арындырып, чиста хәлгә китерү. Нәр. б. өслегеннән тузанын, пычрагын, тутыгын һ. б. ш. сөртеп алып, аны ялтыраган хәлгә китерү. Тузаннан, тутыктан һ. б. ш. арындыру 2. Берәр урыннан нин. б. комачаулаган,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
акаю — диал. 1. Авыртудан, эчке газаптан, курку, аптырау һ. б. хисләр билгесе буларак, күзләрнең зур ачылып, хәрәкәтсез бер хәлдә калуы 2. Усал һәм ачулы итеп карау. Ачудан яки ярсудан тону (күзләр тур.) 3. күч. Күзгә артык бәрелеп, чекерәеп тору (нәр.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге